Là một chuyên gia nhân sự, tôi đã không ít lần nhận được những câu hỏi như: “Lương của tôi có bị tính thuế không?”, “Thu nhập nào phải chịu thuế?”, hay “Có cách nào để tối ưu thuế hợp pháp không?”. Thuế Thu nhập cá nhân (Thuế TNCN) không chỉ là trách nhiệm tài chính mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền của mỗi cá nhân và doanh nghiệp. Nếu hiểu đúng về thu nhập chịu thuế và các khoản giảm trừ thuế, bạn hoàn toàn có thể chủ động tối ưu hóa chi phí thuế một cách hợp pháp.
1. Thuế TNCN Là Gì Và Ai Phải Nộp?
Thuế TNCN là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập của cá nhân sau khi trừ đi các khoản miễn thuế và giảm trừ hợp lệ. Theo quy định hiện hành, cá nhân có thu nhập từ lương, đầu tư tài chính, kinh doanh, trúng thưởng… đều thuộc diện chịu thuế.
- Những đối tượng phải nộp thuế TNCN bao gồm:
- Cá nhân cư trú có thu nhập tại Việt Nam và nước ngoài.
- Cá nhân không cư trú có thu nhập phát sinh tại Việt Nam.
- Người có thu nhập từ tiền lương, tiền công, đầu tư vốn, kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản,…
Dù bạn là một nhân viên văn phòng, một chủ doanh nghiệp hay một nhà đầu tư tài chính, nếu thu nhập của bạn đạt mức chịu thuế, bạn bắt buộc phải kê khai và đóng thuế theo quy định.
2. Thu Nhập Chịu Thuế – Không Phải Tất Cả Đều Bị Đánh Thuế!
Không phải mọi khoản thu nhập đều phải chịu thuế. Theo luật thuế hiện hành, thu nhập chịu thuế bao gồm:
2.1.Thu nhập từ tiền lương, tiền công
Đây là khoản thu nhập phổ biến nhất, bao gồm:
- Lương, thưởng, phụ cấp, trợ cấp… (trừ những khoản miễn thuế theo luật).
- Các khoản thưởng liên quan đến thành tích, doanh thu.
- Tiền làm thêm giờ vượt quy định.
2.2.Thu nhập từ hoạt động đầu tư vốn
- Tiền lãi từ gửi tiết kiệm, lãi trái phiếu, cổ tức.
- Lợi nhuận từ góp vốn vào doanh nghiệp, hợp tác kinh doanh.
2.3.Thu nhập từ kinh doanh và dịch vụ
- Doanh thu từ hoạt động kinh doanh cá nhân, hộ kinh doanh.
- Thu nhập từ cho thuê tài sản (nhà ở, xe cộ…).
- Thu nhập từ nhượng quyền thương mại.
2.4.Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản
- Bán bất động sản, chuyển nhượng cổ phần, chứng khoán.
- Thu nhập từ quyền sử dụng đất, tài sản khác theo quy định pháp luật.
Hiểu rõ về thu nhập chịu thuế giúp cá nhân và doanh nghiệp có kế hoạch tài chính hợp lý, tránh bất ngờ khi quyết toán thuế.
3. Những Khoản Được Miễn Thuế TNCN
Không phải tất cả các khoản thu nhập đều bị đánh thuế. Một số khoản được miễn thuế TNCN gồm:
- Thu nhập từ bảo hiểm xã hội: trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp thai sản, trợ cấp tai nạn lao động.
- Thu nhập từ bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe do doanh nghiệp chi trả.
- Tiền ăn giữa ca, phụ cấp trang phục trong mức quy định.
- Khoản tiền làm thêm giờ ban đêm, ngoài giờ được trả cao hơn so với ngày thường.
- Tiền thưởng theo quy định nhà nước (Ví dụ: khen thưởng cấp nhà nước, bằng sáng chế…).
- Thu nhập từ quà biếu, quà tặng giữa người thân trong gia đình theo diện thừa kế.
Nắm rõ những khoản này giúp người lao động và doanh nghiệp tối ưu chi phí hợp lý, tránh nộp thuế không cần thiết.
4. Giảm Trừ Thuế TNCN – Bí Quyết Giữ Lại Tối Đa Thu Nhập
Ngoài các khoản miễn thuế, cá nhân còn được hưởng giảm trừ thuế, giúp giảm số thuế phải nộp. Các khoản giảm trừ quan trọng gồm:
4.1.Giảm trừ gia cảnh
- Bản thân người nộp thuế: 11 triệu đồng/tháng (132 triệu/năm).
- Người phụ thuộc (con cái, cha mẹ già…): 4.4 triệu đồng/người/tháng.
4.2.Giảm trừ bảo hiểm bắt buộc
- Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.
- Đóng góp vào quỹ hưu trí tự nguyện.
4.3.Giảm trừ từ khoản đóng góp từ thiện
- Đóng góp vào quỹ từ thiện, nhân đạo, khuyến học.
Tận dụng các khoản giảm trừ thuế đúng quy định giúp cá nhân và doanh nghiệp tối ưu số thuế phải nộp một cách hợp pháp.
5. Cách Tính Thuế TNCN Chuẩn Xác
Cách tính thuế TNCN phụ thuộc vào loại thu nhập và tình trạng cư trú. Với thu nhập từ tiền lương, tiền công, cách tính như sau:
Thuế TNCN phải nộp = (Thu nhập chịu thuế – Các khoản giảm trừ) x Biểu thuế lũy tiến từng phần
Biểu thuế lũy tiến từng phần:
| Bậc thuế | Thu nhập tính thuế/tháng | Thuế suất |
| 1 | Đến 5 triệu | 5% |
| 2 | Trên 5 – 10 triệu | 10% |
| 3 | Trên 10 – 18 triệu | 15% |
| 4 | Trên 18 – 32 triệu | 20% |
| 5 | Trên 32 – 52 triệu | 25% |
| 6 | Trên 52 – 80 triệu | 30% |
| 7 | Trên 80 triệu | 35% |
Kết Luận: Chủ Động Hiểu Thuế, Tối Ưu Tài Chính
Thuế TNCN là nghĩa vụ nhưng cũng là cơ hội để mỗi cá nhân và doanh nghiệp quản lý tài chính một cách thông minh. Việc hiểu rõ thu nhập chịu thuế, các khoản giảm trừ thuế và chính sách miễn thuế sẽ giúp bạn tối ưu chi phí hợp pháp, tránh nộp thuế không cần thiết.
Là một chuyên gia nhân sự, tôi luôn khuyến khích mọi người chủ động cập nhật chính sách thuế để không bị động khi quyết toán. Bạn đã kiểm tra lại mức thuế của mình chưa? Nếu chưa, đừng để đến cuối năm mới cuống cuồng tìm cách tối ưu!
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
