Phong cách lãnh đạo không thể duy trì theo một khuôn mẫu cố định. Việc điều chỉnh linh hoạt cách lãnh đạo theo từng hoàn cảnh cụ thể là yếu tố quyết định khả năng thành công của các nhà quản lý, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo cấp trung – những người “giữ nhịp” cho tổ chức ở tuyến đầu.
Thay vì đặt niềm tin vào một mô hình duy nhất, các nhà lãnh đạo hiện đại đang học cách pha trộn, kết hợp và chuyển đổi phong cách lãnh đạo dựa trên tình huống, bối cảnh tổ chức, năng lực đội ngũ và mục tiêu cần đạt được. Chính điều này tạo nên một quản lý linh hoạt, thúc đẩy hiệu suất, tăng cường sự gắn kết và xây dựng môi trường làm việc tích cực.
1. Phong cách lãnh đạo: Từ cố định sang thích nghi
Phong cách lãnh đạo truyền thống thường được xây dựng dựa trên đặc điểm tính cách cá nhân, như lãnh đạo độc đoán, dân chủ hay tự do. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, sự thích nghi mới là chìa khóa. Một nhà lãnh đạo không thể chỉ sử dụng duy nhất một phong cách để giải quyết mọi vấn đề – bởi vì nhân sự, mục tiêu và môi trường thay đổi liên tục.
Việc áp dụng các mô hình như Lý thuyết tình huống của Hersey và Blanchard, hoặc Leadership Continuum của Tannenbaum-Schmidt giúp nhà lãnh đạo xác định được cần sử dụng phong cách nào trong từng thời điểm: khi nào nên chỉ đạo, khi nào nên trao quyền, hoặc khi nào nên cùng nhân viên ra quyết định.
Chẳng hạn, khi đội nhóm vừa mới hình thành, phong cách lãnh đạo định hướng (chỉ đạo chi tiết, giao nhiệm vụ rõ ràng) sẽ phù hợp hơn. Nhưng khi đội nhóm đã thành thục, phong cách ủy quyền hoặc hỗ trợ lại hiệu quả hơn.
2. Quản lý linh hoạt: Yếu tố sống còn trong lãnh đạo hiện đại
Quản lý linh hoạt không chỉ đơn thuần là sự linh hoạt trong tác phong hay quy trình – mà là khả năng chuyển đổi tư duy, phong cách lãnh đạo, và công cụ quản trị theo hoàn cảnh thực tế. Nhà lãnh đạo linh hoạt có thể thay đổi từ một nhà điều hành nghiêm khắc sang một người dẫn dắt cảm xúc, hay từ một người đưa ra mệnh lệnh sang một người khuyến khích sáng tạo – tùy vào mức độ sẵn sàng và động lực của đội ngũ.
Đây là yếu tố sống còn khi tổ chức phải đối mặt với những thay đổi lớn: chuyển đổi số, tái cấu trúc nhân sự, làm việc hybrid, khủng hoảng truyền thông hay văn hóa đa thế hệ. Một nhà lãnh đạo cố chấp với phong cách cũ dễ trở nên lạc lõng và gây mâu thuẫn trong đội ngũ.
Đặc biệt, quản lý linh hoạt còn giúp tăng sự kết nối với nhân viên – bởi mỗi cá nhân có phong cách làm việc và động lực khác nhau, nhà quản lý cần “đọc vị” được điều đó để dẫn dắt hiệu quả.
3. Kỹ năng lãnh đạo cấp trung: Chìa khóa chuyển đổi phong cách hiệu quả
Kỹ năng lãnh đạo cấp trung là cầu nối giữa chiến lược cấp cao và hoạt động thực thi tại tuyến đầu. Trong vai trò này, khả năng linh hoạt trong lãnh đạo càng trở nên quan trọng vì họ vừa phải truyền đạt tầm nhìn từ cấp trên, vừa phải giải quyết các vấn đề cụ thể cùng đội nhóm.
Một số kỹ năng lãnh đạo cấp trung cần có để chuyển đổi phong cách lãnh đạo hiệu quả gồm:
-
Lắng nghe chủ động: Giúp hiểu rõ nguyện vọng, khó khăn, năng lực của từng nhân viên để điều chỉnh cách tiếp cận.
-
Đọc tình huống nhạy bén: Nhận diện bối cảnh thị trường, nội bộ và cảm xúc đội ngũ để áp dụng phong cách phù hợp.
-
Quản trị cảm xúc: Giữ sự bình tĩnh, điều chỉnh thái độ và hành vi theo hướng tích cực dù trong áp lực.
-
Kỹ năng giao tiếp đa chiều: Biết nói, biết truyền cảm hứng, biết phản hồi – và đặc biệt là biết lựa chọn cách giao tiếp khác nhau cho từng đối tượng.
Nhà quản lý cấp trung không nhất thiết phải hoàn hảo ở mọi phong cách, nhưng họ cần biết chuyển đổi linh hoạt giữa các vai trò: nhà huấn luyện, người chỉ huy, người bạn đồng hành hay nhà cải tiến.
4. Khi nào nên chuyển đổi phong cách lãnh đạo?
Phong cách lãnh đạo cần được thay đổi khi có sự thay đổi trong một (hoặc nhiều) trong các yếu tố sau:
-
Trình độ và độ sẵn sàng của nhân viên: Nhân viên mới thường cần lãnh đạo theo kiểu định hướng, trong khi nhân viên giàu kinh nghiệm cần sự trao quyền.
-
Mục tiêu công việc: Khi mục tiêu cần sự chính xác cao và gấp rút, lãnh đạo nên nghiêng về phong cách chỉ đạo. Khi mục tiêu là đổi mới sáng tạo, nên khuyến khích tinh thần chủ động.
-
Tình trạng khủng hoảng hay bình thường: Trong khủng hoảng, phong cách quyết đoán có thể tạo cảm giác an toàn. Trong giai đoạn ổn định, lãnh đạo dân chủ giúp tăng cường sự tham gia của nhân viên.
-
Thay đổi tổ chức hoặc chuyển đổi mô hình: Giai đoạn này cần sự lãnh đạo truyền cảm hứng để đội nhóm đồng hành và vượt qua sự mơ hồ, mất định hướng.
Điều quan trọng là nhà lãnh đạo cần có khả năng tự đánh giá, tự phản chiếu để biết mình đang ở trạng thái nào, và sự điều chỉnh có đang phù hợp với môi trường và con người xung quanh hay không.
5. Các phong cách lãnh đạo nổi bật và cách kết hợp trong thực tiễn
Phong cách lãnh đạo không phải là các “hộp kín” để chọn lựa, mà là các chất liệu để pha trộn, như:
-
Lãnh đạo chỉ đạo (Directive): Phù hợp khi đội nhóm thiếu kinh nghiệm, cần quy trình rõ ràng.
-
Lãnh đạo hỗ trợ (Supportive): Dành cho những đội nhóm đang gặp khó khăn tinh thần, cần khích lệ và kết nối cảm xúc.
-
Lãnh đạo định hướng thành tích (Achievement-oriented): Dành cho nhóm có năng lực cao, cần thúc đẩy vượt mục tiêu.
-
Lãnh đạo tham vấn (Participative): Khi tổ chức cần sáng tạo, đổi mới, hoặc quyết định chiến lược phức tạp.
Một nhà lãnh đạo giỏi là người biết kết hợp các phong cách này trong từng tình huống cụ thể – ví dụ: chỉ đạo trong giai đoạn khởi đầu dự án, chuyển sang hỗ trợ khi dự án gặp bế tắc, và áp dụng phong cách thành tích để thúc đẩy giai đoạn nước rút.
Sự linh hoạt trong kết hợp các phong cách sẽ giúp đội ngũ không cảm thấy nhàm chán, bị kiểm soát hay quá tự do – mà luôn cảm thấy được dẫn dắt đúng lúc, đúng cách.
Kết luận: Phong cách lãnh đạo là hành trình linh hoạt chứ không phải điểm đến cố định
Trong môi trường kinh doanh hiện đại, phong cách lãnh đạo hiệu quả không còn là sự trung thành với một khuôn mẫu, mà là khả năng vận dụng linh hoạt để phù hợp với con người, tình huống và mục tiêu.
Sự quản lý linh hoạt – đặc biệt ở tầng lãnh đạo cấp trung – sẽ quyết định chất lượng gắn kết tổ chức, khả năng đổi mới và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.
Lãnh đạo không chỉ là dẫn đường, mà còn là sự đồng hành và thích ứng. Chính sự tinh tế trong thay đổi phong cách lãnh đạo theo bối cảnh là yếu tố giúp các nhà quản lý hiện đại trở thành những người truyền cảm hứng, người kết nối và nhà kiến tạo thành công bền vững.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
