IFRS – Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế – không chỉ là một hệ quy chiếu kế toán, mà còn là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cách doanh nghiệp được nhìn nhận, phân tích và định giá trong các thương vụ M&A (Mergers and Acquisitions – Sáp nhập & Mua lại). Khi thị trường ngày càng toàn cầu hóa, nhà đầu tư và bên mua cần một ngôn ngữ tài chính minh bạch, nhất quán và có khả năng phản ánh giá trị thực của doanh nghiệp – và đó chính là vai trò của IFRS.
Bài toán định giá doanh nghiệp chưa bao giờ là đơn giản. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như dòng tiền tương lai, tài sản sở hữu, rủi ro vận hành, tiềm năng tăng trưởng, và đặc biệt là độ tin cậy của thông tin tài chính. IFRS xuất hiện như một công cụ giúp chuẩn hóa các chỉ số, tạo ra cơ sở dữ liệu minh bạch hơn và làm giảm thiểu rủi ro thông tin trong quá trình thương lượng M&A.
1. IFRS và Sự Minh Bạch Trong Báo Cáo Tài Chính
IFRS là hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế được thiết lập nhằm thống nhất cách thức trình bày báo cáo tài chính trên toàn cầu. Trong bối cảnh M&A, minh bạch là điều kiện tiên quyết để bên mua đánh giá đúng giá trị doanh nghiệp mục tiêu.
Các doanh nghiệp áp dụng IFRS thường có lợi thế trong việc thu hút nhà đầu tư vì:
-
Báo cáo tài chính phản ánh giá trị tài sản và nợ phải trả sát với giá trị thị trường hơn.
-
Các khoản mục như lợi nhuận, doanh thu, chi phí tài chính được ghi nhận nhất quán với các doanh nghiệp quốc tế.
-
Tính so sánh và phân tích ngang ngành được cải thiện rõ rệt.
Với các nhà đầu tư nước ngoài, IFRS tạo điều kiện để họ tiếp cận báo cáo tài chính mà không phải quy đổi hoặc điều chỉnh dữ liệu sang hệ chuẩn quốc tế, từ đó rút ngắn thời gian thẩm định (due diligence) và giảm chi phí tư vấn.
2. IFRS Tác Động Trực Tiếp Đến Cách Ghi Nhận Tài Sản và Nợ Phải Trả
IFRS có những nguyên tắc kế toán khác biệt rõ rệt so với chuẩn mực kế toán nội địa của nhiều quốc gia, đặc biệt là về cách ghi nhận và đánh giá tài sản, công nợ, và giá trị hợp lý (fair value).
Ví dụ:
-
Tài sản cố định được khấu hao theo giá trị hợp lý, thay vì giá gốc khấu hao dần, giúp phản ánh đúng hơn giá trị còn lại của doanh nghiệp.
-
Công cụ tài chính (IFRS 9) được phân loại rõ theo mục đích sử dụng: nắm giữ để giao dịch, để thu hồi gốc và lãi, hoặc để bán. Điều này ảnh hưởng lớn đến dòng tiền và giá trị doanh nghiệp.
-
Nợ tiềm tàng và cam kết ngoài bảng như bảo lãnh, cam kết tài chính, sẽ được đưa vào thuyết minh, làm rõ rủi ro tài chính thực tế.
Chính những điều chỉnh này làm thay đổi bức tranh tài chính của doanh nghiệp khi chuyển từ kế toán nội địa (như VAS – tại Việt Nam) sang IFRS, kéo theo sự điều chỉnh trong việc định giá doanh nghiệp trong M&A.
3. IFRS Và Định Giá Theo Giá Trị Hợp Lý (Fair Value)
IFRS áp dụng nguyên tắc fair value – định giá tài sản và nợ phải trả theo giá trị có thể trao đổi giữa hai bên độc lập tại thời điểm hiện tại. Điều này khác biệt so với phương pháp kế toán truyền thống ghi nhận theo giá gốc, có thể gây lệch pha với thị trường.
Đối với các thương vụ M&A, fair value mang lại nhiều lợi ích:
-
Giúp bên mua nhìn rõ giá trị hiện tại và tiềm năng của các tài sản như bất động sản, thương hiệu, quyền sở hữu trí tuệ.
-
Tránh tình trạng doanh nghiệp bị định giá quá thấp hoặc quá cao do các tài sản “ẩn” hoặc không được phản ánh chính xác.
-
Hỗ trợ bên bán giải thích rõ giá trị doanh nghiệp, củng cố niềm tin từ nhà đầu tư.
Tuy nhiên, fair value cũng đặt ra thách thức khi doanh nghiệp chưa quen với việc đánh giá lại tài sản định kỳ hoặc thiếu dữ liệu thị trường tham chiếu. Khi đó, định giá dựa trên IFRS đòi hỏi chuyên môn và hệ thống kiểm toán chặt chẽ hơn.
4. IFRS và Tác Động Trong Giai Đoạn Thẩm Định (Due Diligence)
IFRS có vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình thẩm định doanh nghiệp – bước bắt buộc trong mọi thương vụ M&A. Bên mua sẽ đánh giá toàn diện các rủi ro tài chính, pháp lý, thuế, vận hành… để xác định mức giá chấp nhận được hoặc yêu cầu điều chỉnh.
Việc doanh nghiệp mục tiêu đã áp dụng IFRS sẽ giúp:
-
Rút ngắn thời gian thẩm định: báo cáo theo chuẩn quốc tế đã có sẵn cấu trúc, biểu mẫu và phương pháp tính dễ đối chiếu.
-
Tiết kiệm chi phí thuê kiểm toán và tư vấn pháp lý: giảm khối lượng điều chỉnh và rà soát dữ liệu.
-
Tăng khả năng “chốt deal” nhanh chóng: nhờ sự minh bạch, bên mua ít lo ngại về khoản mục bất thường hay gian lận tài chính.
Mặt khác, đối với bên bán, nếu đã áp dụng IFRS, họ có thể chủ động đề xuất giá trị doanh nghiệp cao hơn dựa trên các tài sản vô hình (goodwill, công nghệ, đội ngũ nhân sự chất lượng…), những yếu tố thường bị bỏ qua trong kế toán truyền thống.
5. IFRS – Công Cụ Quan Trọng Cho Định Giá Doanh Nghiệp Toàn Cầu
IFRS không chỉ ảnh hưởng đến những giao dịch M&A nội địa mà còn là nền tảng để các thương vụ sáp nhập và mua lại xuyên biên giới diễn ra thuận lợi và minh bạch hơn.
Trong bối cảnh doanh nghiệp Việt Nam ngày càng vươn ra thị trường quốc tế, việc chuẩn bị báo cáo tài chính theo IFRS là điều kiện tiên quyết để sẵn sàng gọi vốn, sáp nhập hoặc IPO tại các thị trường lớn như Singapore, Hồng Kông, châu Âu.
IFRS giúp doanh nghiệp:
-
Chuẩn hóa hệ thống tài chính để đủ điều kiện gọi vốn quốc tế.
-
Tăng uy tín và khả năng so sánh với doanh nghiệp toàn cầu cùng ngành.
-
Đạt lợi thế cạnh tranh về minh bạch – yếu tố then chốt trong định giá.
Nhà đầu tư nước ngoài thường “ưu tiên” các mục tiêu đã chuẩn hóa IFRS, bởi họ dễ dàng đánh giá và tích hợp doanh nghiệp mục tiêu vào tập đoàn sau M&A mà không cần tái cấu trúc sâu hệ thống kế toán.
Kết luận
IFRS không chỉ là một bộ quy tắc kế toán – mà là “tấm hộ chiếu tài chính” giúp doanh nghiệp bước vào sân chơi toàn cầu, đặc biệt trong các thương vụ M&A ngày càng phức tạp.
Áp dụng IFRS không đơn thuần là để hợp thức hóa báo cáo, mà còn là chiến lược định vị giá trị doanh nghiệp minh bạch, công bằng và tối đa hóa giá trị trong mắt nhà đầu tư. Những doanh nghiệp đi trước trong chuyển đổi IFRS sẽ có lợi thế lớn khi thị trường M&A tại Việt Nam bước vào giai đoạn sôi động, nơi sự tin cậy và minh bạch tài chính quyết định giá trị đàm phán cuối cùng.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
