Các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều rủi ro tài chính phức tạp. Từ biến động tỷ giá, lãi suất đến rủi ro tín dụng, việc quản lý rủi ro hiệu quả trở thành yếu tố quyết định sự ổn định và phát triển bền vững của doanh nghiệp. IFRS 9 – chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế về công cụ tài chính, được ban hành để giúp doanh nghiệp nhận diện, đo lường và kiểm soát rủi ro tốt hơn. Vậy IFRS 9 có thực sự giúp cải thiện quản lý rủi ro tài chính? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết!
1. IFRS 9 – Một cuộc cách mạng trong kế toán công cụ tài chính
IFRS 9 ra đời thay thế IAS 39 với mục tiêu phản ánh trung thực hơn giá trị của các công cụ tài chính, đồng thời cải thiện khả năng quản lý rủi ro của doanh nghiệp. Chuẩn mực này tập trung vào ba khía cạnh quan trọng:
- Phân loại và đo lường công cụ tài chính
- Mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL – Expected Credit Loss)
- Kế toán phòng ngừa rủi ro
Những thay đổi này giúp doanh nghiệp có cái nhìn chính xác hơn về các tài sản tài chính của mình, đồng thời đưa ra chiến lược phù hợp để giảm thiểu rủi ro.
2. Phân loại và đo lường công cụ tài chính
Trước đây, IAS 39 yêu cầu doanh nghiệp phân loại tài sản tài chính theo nhiều tiêu chí phức tạp, gây khó khăn trong quá trình báo cáo. IFRS 9 đơn giản hóa quy trình bằng cách phân loại tài sản tài chính dựa trên mô hình kinh doanh và đặc điểm dòng tiền:
- Giữ đến ngày đáo hạn (Hold to collect) – Được đo lường theo chi phí phân bổ.
- Giao dịch để bán (Hold to collect and sell) – Được đo lường theo giá trị hợp lý thông qua lãi/lỗ khác (FVOCI – Fair Value Through Other Comprehensive Income).
- Giao dịch để đầu cơ (Trading) – Được đo lường theo giá trị hợp lý qua lãi/lỗ (FVTPL – Fair Value Through Profit or Loss).
Sự thay đổi này giúp doanh nghiệp đánh giá công cụ tài chính của mình chính xác hơn, tránh rủi ro sai lệch trong việc phân loại tài sản.
3. Mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL) – Cách tiếp cận chủ động hơn
Một trong những điểm nổi bật của IFRS 9 là việc thay đổi cách ghi nhận tổn thất tín dụng. Trước đây, theo IAS 39, doanh nghiệp chỉ ghi nhận tổn thất khi có dấu hiệu suy giảm giá trị tài sản tài chính (mô hình tổn thất phát sinh). Điều này dẫn đến việc phản ứng chậm với rủi ro tín dụng.
IFRS 9 áp dụng mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL), cho phép doanh nghiệp dự báo rủi ro trước khi nó xảy ra. Mô hình này được chia thành ba giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Tổn thất tín dụng 12 tháng (12-month ECL) áp dụng cho các khoản vay có rủi ro thấp.
- Giai đoạn 2: Tổn thất tín dụng trọn đời (Lifetime ECL) khi có dấu hiệu gia tăng rủi ro.
- Giai đoạn 3: Tài sản tài chính bị suy giảm nghiêm trọng, tổn thất tín dụng được ghi nhận đầy đủ.
Nhờ phương pháp tiếp cận chủ động này, doanh nghiệp có thể dự báo và phòng ngừa rủi ro thay vì chỉ phản ứng khi sự cố xảy ra.
4. Kế toán phòng ngừa rủi ro – Linh hoạt và thực tế hơn
IFRS 9 cũng cải tiến phương pháp kế toán phòng ngừa rủi ro (Hedge Accounting), giúp doanh nghiệp có chiến lược kiểm soát rủi ro hiệu quả hơn. Những thay đổi quan trọng bao gồm:
- Tăng cường khả năng phù hợp giữa công cụ phòng ngừa rủi ro và rủi ro cần phòng ngừa.
- Cho phép sử dụng nhiều loại công cụ tài chính hơn trong phòng ngừa rủi ro.
- Đơn giản hóa quy trình kế toán phòng ngừa rủi ro, giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác chiến lược tài chính của mình.
Nhờ đó, các doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro biến động tỷ giá, lãi suất, hàng hóa, tối ưu hóa hiệu quả tài chính.
5. IFRS 9 có thực sự giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro tốt hơn?
- Nâng cao tính minh bạch trong báo cáo tài chính: IFRS 9 giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác hơn giá trị tài sản tài chính, giảm thiểu gian lận và sai lệch.
- Chủ động trong quản lý rủi ro tín dụng: Mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng giúp doanh nghiệp nhận diện sớm các khoản vay có khả năng mất vốn.
- Cải thiện chiến lược phòng ngừa rủi ro: IFRS 9 giúp các công cụ phòng ngừa rủi ro được phản ánh chính xác hơn trên báo cáo tài chính.
Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng cần đối mặt với những thách thức:
- Chi phí chuyển đổi cao: Việc áp dụng IFRS 9 đòi hỏi doanh nghiệp phải thay đổi quy trình kế toán, cập nhật hệ thống phần mềm và đào tạo nhân sự.
- Yêu cầu dữ liệu phức tạp hơn: IFRS 9 yêu cầu doanh nghiệp có khả năng phân tích dữ liệu tài chính mạnh mẽ để dự báo tổn thất tín dụng chính xác.
Kết luận
Với những thay đổi quan trọng trong cách phân loại tài sản tài chính, ghi nhận tổn thất tín dụng và kế toán phòng ngừa rủi ro, IFRS 9 thực sự mang lại một bước tiến lớn trong quản lý rủi ro tài chính. Dù vẫn còn những thách thức khi triển khai, nhưng không thể phủ nhận rằng IFRS 9 giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong kiểm soát rủi ro, nâng cao tính minh bạch tài chính và tăng cường khả năng thu hút nhà đầu tư.
Đối với doanh nghiệp, việc hiểu và áp dụng IFRS 9 một cách hiệu quả sẽ trở thành yếu tố quan trọng trong chiến lược quản trị tài chính hiện đại. Bạn đã sẵn sàng đón nhận sự thay đổi này chưa? 🚀
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
