Trong những năm qua, các chiến lược tài chính của doanh nghiệp ngày càng trở nên tinh vi và có sự thay đổi lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý dòng tiền và tối ưu hóa chi phí. Một trong những chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp có thể linh hoạt hơn trong việc quản lý tài chính chính là thuê tài sản.
Thuê tài sản không chỉ giúp tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu mà còn có thể giúp doanh nghiệp duy trì tính linh hoạt trong hoạt động của mình. Tuy nhiên, trước khi chuẩn mực được ban hành, việc kế toán cho thuê tài sản đã tạo ra một lỗ hổng về minh bạch trong báo cáo tài chính, khiến việc hiểu rõ tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.
Vậy IFRS 16 đã thay đổi như thế nào và tại sao doanh nghiệp cần phải hiểu rõ những tác động của chuẩn mực kế toán này? Hãy cùng tôi tìm hiểu những thay đổi cốt lõi mang lại cho hệ thống kế toán thuê tài sản toàn cầu.
1. IFRS 16 Là Gì? Những Khác Biệt Quan Trọng So Với Chuẩn Mực Trước Đây
IFRS 16 là chuẩn mực kế toán do Hội đồng Chuẩn Mực Kế Toán Quốc Tế (IASB) ban hành vào năm 2016, nhằm thay thế chuẩn mực trước đó, IAS 17, liên quan đến kế toán thuê tài sản. Mục tiêu chính là tăng cường tính minh bạch trong báo cáo tài chính và giúp các nhà đầu tư, người cho vay và các bên liên quan có thể hiểu rõ hơn về tình hình tài chính thực sự của doanh nghiệp.
Trước khi IFRS được ban hành, theo IAS 17, hợp đồng thuê tài sản được chia thành hai loại chính:
- Thuê tài chính (Finance Lease): Hợp đồng thuê tài sản được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp, tài sản và nợ thuê đều phải được ghi nhận.
- Thuê hoạt động (Operating Lease): Hợp đồng thuê tài sản không được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán, thay vào đó chỉ ghi nhận chi phí thuê hàng kỳ dưới dạng chi phí hoạt động.
Tuy nhiên, IFRS đã xóa bỏ sự phân biệt giữa thuê tài chính và thuê hoạt động. Theo chuẩn mực mới này, tất cả các hợp đồng thuê, ngoại trừ một số trường hợp ngoại lệ (như thuê tài sản có giá trị thấp hoặc thời gian thuê ngắn), đều phải được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp sẽ phải ghi nhận một tài sản có quyền sử dụng (right-of-use asset) và một khoản nợ thuê (lease liability) trên bảng cân đối kế toán của mình.
2. Ảnh Hưởng Của IFRS 16 Đến Doanh Nghiệp
2.1. Bộc Lộ Nợ Thuê Trên Báo Cáo Tài Chính
Trước khi áp dụng IFRS, nhiều doanh nghiệp sử dụng hợp đồng thuê hoạt động như một cách để giảm nghĩa vụ tài chính trên bảng cân đối kế toán của mình. Họ chỉ ghi nhận chi phí thuê vào báo cáo kết quả kinh doanh mà không phải ghi nhận nợ thuê, điều này khiến báo cáo tài chính của doanh nghiệp có phần thiếu minh bạch về tình hình tài chính thực sự.
Tuy nhiên, với sự ra đời của IFRS, tất cả các khoản nợ thuê đều phải được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán như một khoản nợ phải trả. Điều này sẽ làm tăng tổng nợ phải trả của doanh nghiệp, đồng thời làm rõ hơn các nghĩa vụ tài chính mà doanh nghiệp phải đối mặt trong tương lai.
2.2. Thay Đổi EBITDA (Lợi Nhuận Trước Thuế, Lãi Vay, Khấu Hao)
Trước IFRS, chi phí thuê trong hợp đồng thuê hoạt động được ghi nhận trực tiếp vào chi phí hoạt động, ảnh hưởng đến chỉ tiêu EBITDA (lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao). Tuy nhiên, theo IFRS, chi phí thuê sẽ được phân bổ thành chi phí khấu hao tài sản và chi phí lãi vay. Điều này có thể làm tăng EBITDA của doanh nghiệp vì các khoản chi phí thuê không còn xuất hiện trực tiếp trong chi phí hoạt động nữa, thay vào đó, chúng được phân bổ ra trong hai khoản mục khác nhau.
Cụ thể, chi phí khấu hao tài sản có quyền sử dụng sẽ làm giảm lợi nhuận hoạt động, trong khi chi phí lãi vay sẽ làm giảm lợi nhuận tài chính. Tuy nhiên, vì chi phí thuê không còn được ghi nhận như một khoản chi phí hoạt động, EBITDA sẽ có thể tăng lên, tạo ra một bức tranh tài chính khác biệt so với trước đây.
2.3. Tác Động Đến Các Chỉ Số Tài Chính
Việc yêu cầu ghi nhận tất cả các nghĩa vụ thuê lên bảng cân đối kế toán sẽ làm thay đổi nhiều chỉ số tài chính quan trọng, ví dụ:
- Tăng tổng tài sản và tổng nợ: Do tài sản quyền sử dụng và nợ thuê đều phải ghi nhận trên bảng cân đối kế toán, tổng tài sản và tổng nợ của doanh nghiệp sẽ tăng lên.
- Tăng tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E): Vì tổng nợ phải trả tăng lên do ghi nhận các nghĩa vụ thuê, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp sẽ có thể tăng, ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của doanh nghiệp.
- Giảm lợi nhuận kế toán ban đầu: Các khoản chi phí lãi vay và khấu hao sẽ được ghi nhận, khiến lợi nhuận kế toán trong những năm đầu của hợp đồng thuê có thể giảm xuống do chi phí lãi vay cao hơn.
- Thay đổi dòng tiền từ hoạt động kinh doanh: Trước IFRS 16, chi phí thuê được ghi nhận trực tiếp vào dòng tiền từ hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, sau khi áp dụng IFRS 16, chi phí thuê sẽ được chia thành chi phí khấu hao tài sản và chi phí lãi vay, dẫn đến sự thay đổi trong cách dòng tiền được ghi nhận trong báo cáo tài chính.
3. Doanh Nghiệp Cần Làm Gì Để Tuân Thủ IFRS 16?
Để đảm bảo tuân thủ IFRS 16 và duy trì tính chính xác trong báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
3.1. Rà Soát Lại Hợp Đồng Thuê
Doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá lại tất cả các hợp đồng thuê hiện tại để xác định tác động của IFRS 16. Các hợp đồng thuê cần được phân loại lại và xác định xem tài sản nào cần phải ghi nhận trên bảng cân đối kế toán, cũng như mức độ tác động của việc ghi nhận này đối với các báo cáo tài chính.
3.2. Điều Chỉnh Chính Sách Kế Toán
Để phù hợp với IFRS 16, doanh nghiệp sẽ cần điều chỉnh chính sách kế toán của mình, đặc biệt là trong việc ghi nhận tài sản, nợ và chi phí thuê. Các doanh nghiệp cũng cần thay đổi cách thức ghi nhận các hợp đồng thuê và chuẩn bị cho việc ghi nhận tài sản quyền sử dụng và nợ thuê trên bảng cân đối kế toán.
3.3. Tính Toán Lại Các Chỉ Số Tài Chính
Do IFRS 16 làm thay đổi cấu trúc tài chính của doanh nghiệp, việc tính toán lại các chỉ số tài chính là rất quan trọng. Các chỉ số như tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, tỷ lệ thanh toán nợ và các chỉ số hoạt động khác sẽ có sự thay đổi đáng kể, vì vậy doanh nghiệp cần phải cập nhật và điều chỉnh các chỉ số này để phản ánh chính xác tình hình tài chính.
3.4. Đào Tạo Nhân Sự Kế Toán
Bộ phận tài chính kế toán cần được đào tạo về IFRS 16 để đảm bảo rằng các nhân viên có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện hạch toán và báo cáo tài chính theo chuẩn mực mới. Việc đào tạo nhân sự sẽ giúp doanh nghiệp tránh được những sai sót trong quá trình chuyển đổi và áp dụng chuẩn mực IFRS 16.
Kết Luận: IFRS 16 – Xu Hướng Tất Yếu Trong Kế Toán Hiện Đại
Sự ra đời của IFRS 16 là một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường tính minh bạch và chính xác trong báo cáo tài chính của các doanh nghiệp. Việc yêu cầu ghi nhận tất cả các hợp đồng thuê tài sản lên bảng cân đối kế toán giúp các doanh nghiệp phản ánh trung thực hơn các nghĩa vụ tài chính của mình, đồng thời giúp các bên liên quan như nhà đầu tư và các tổ chức tài chính có cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, để áp dụng IFRS 16 thành công, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng, từ việc điều chỉnh phương pháp kế toán, tính toán lại các chỉ số tài chính cho đến việc đào tạo nhân sự. Việc hiểu rõ chuẩn mực IFRS 16 không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định mà còn giúp doanh nghiệp nâng cao tính chuyên nghiệp trong việc quản lý tài chính, tạo dựng niềm tin với các nhà đầu tư và đối tác, từ đó mở ra cơ hội tăng trưởng bền vững trong môi trường kinh doanh toàn cầu.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
