Dưới góc nhìn của một chuyên gia tài chính, có thể thấy rằng lĩnh vực kế toán và báo cáo tài chính đã trải qua nhiều thay đổi mang tính bước ngoặt. Trong số đó, ít có sự thay đổi nào tác động mạnh mẽ như IFRS 15 – chuẩn mực kế toán mới về ghi nhận doanh thu.
Kể từ khi được áp dụng, IFRS không chỉ đơn thuần là một bộ quy tắc kế toán, mà còn tái định nghĩa cách các doanh nghiệp trên toàn cầu xác định và báo cáo doanh thu. Những điều chỉnh này không chỉ ảnh hưởng đến phương pháp ghi nhận doanh thu trong báo cáo tài chính mà còn tác động đến chiến lược kinh doanh, mô hình hợp đồng và kỳ vọng của nhà đầu tư.
Vậy IFRS đã thay đổi cốt lõi việc ghi nhận doanh thu ra sao? Doanh nghiệp cần thích nghi như thế nào? Và liệu sự thay đổi này có thực sự mang lại lợi ích như mong đợi? Đây là những khía cạnh quan trọng cần được phân tích trong bài viết này.
1. IFRS – Sự Chuyển Đổi Tư Duy Trong Ghi Nhận Doanh Thu
1.1. IFRS 15 Là Gì?
IFRS 15 – Doanh thu từ hợp đồng với khách hàng là một chuẩn mực kế toán quốc tế, thay thế cho các quy định ghi nhận doanh thu trước đây như IAS 18 (Doanh thu) và IAS 11 (Hợp đồng xây dựng). Chuẩn mực này được thiết kế để tạo ra sự thống nhất toàn cầu trong cách ghi nhận doanh thu, đảm bảo báo cáo tài chính minh bạch và nhất quán hơn.
IFRS 15 yêu cầu các doanh nghiệp phải áp dụng một mô hình 5 bước để ghi nhận doanh thu:
Xác định hợp đồng với khách hàng
Xác định các nghĩa vụ thực hiện trong hợp đồng
Xác định giá trị giao dịch
Phân bổ giá trị giao dịch cho từng nghĩa vụ thực hiện
Ghi nhận doanh thu khi hoàn thành nghĩa vụ thực hiện
1.2. Sự Khác Biệt So Với Các Chuẩn Mực Trước
Trước khi có IFRS, doanh thu thường được ghi nhận dựa trên thời điểm chuyển giao rủi ro hoặc dựa trên các nguyên tắc kế toán nội địa. Điều này dẫn đến sự không đồng nhất giữa các ngành và các quốc gia.
Với IFRS, doanh thu chỉ được ghi nhận khi nghĩa vụ thực hiện đã được hoàn thành, thay vì dựa trên thời điểm xuất hóa đơn hay nhận tiền thanh toán. Điều này tạo ra một hệ thống kế toán chặt chẽ hơn, nhưng cũng đòi hỏi doanh nghiệp phải thay đổi cách thiết lập hợp đồng và báo cáo tài chính.
2. Tác Động Đến Doanh Nghiệp
2.1. Ngành Nào Bị Ảnh Hưởng Nhiều Nhất?
Không phải tất cả các doanh nghiệp đều bị ảnh hưởng như nhau bởi IFRS. Một số ngành có mô hình doanh thu phức tạp sẽ chịu tác động lớn hơn, bao gồm:
Công nghệ & phần mềm – Khi doanh thu đến từ các gói đăng ký dài hạn hoặc hợp đồng có nhiều giai đoạn thực hiện.
Bất động sản & xây dựng – Khi doanh thu cần được phân bổ theo tiến độ công trình thay vì ghi nhận ngay lập tức.
Dịch vụ tài chính – Khi doanh thu từ phí dịch vụ, hoa hồng và hợp đồng bảo hiểm cần có sự minh bạch hơn.
Các doanh nghiệp trong những ngành này buộc phải rà soát lại mô hình hợp đồng và cách lập báo cáo tài chính để đảm bảo tuân thủ.
2.2. Sự Thay Đổi Trong Quản Lý Tài Chính
Với IFRS, doanh nghiệp không thể tùy ý ghi nhận doanh thu theo cách có lợi nhất trong từng giai đoạn nữa. Điều này đòi hỏi:
Hệ thống kế toán và phần mềm quản lý tài chính phải được cập nhật để hỗ trợ mô hình 5 bước của IFRS 15.
Bộ phận kế toán & tài chính cần được đào tạo lại để hiểu và áp dụng đúng chuẩn mực.
Mối quan hệ với khách hàng cũng có thể thay đổi, khi doanh nghiệp cần điều chỉnh hợp đồng để tối ưu hóa cách ghi nhận doanh thu.
3. IFRS 15 – Lợi Ích Hay Gánh Nặng?
3.1. Lợi Ích Dài Hạn
Tăng tính minh bạch trong báo cáo tài chính – Nhà đầu tư có thể dễ dàng so sánh báo cáo tài chính giữa các công ty.
Giúp quản lý rủi ro tài chính tốt hơn – Tránh tình trạng doanh thu ảo hoặc ghi nhận doanh thu không hợp lý.
Đồng bộ hệ thống kế toán quốc tế – Tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty đa quốc gia hoạt động trên nhiều thị trường.
3.2. Những Thách Thức Phải Đối Mặt
Tăng khối lượng công việc cho bộ phận tài chính kế toán, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển đổi.
Doanh nghiệp phải thay đổi hệ thống quản lý hợp đồng, có thể phát sinh chi phí đầu tư vào phần mềm mới.
Các công ty nhỏ có thể gặp khó khăn trong việc áp dụng, do IFRS yêu cầu tính toán doanh thu phức tạp hơn.
Kết Luận: IFRS – Một Sự Thay Đổi Cần Thiết
IFRS không chỉ đơn thuần là một sự thay đổi trong kế toán, mà còn là một bước tiến lớn trong việc tiêu chuẩn hóa báo cáo tài chính trên phạm vi toàn cầu. Dù mang đến không ít thách thức trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn, lợi ích mà nó đem lại là không thể phủ nhận. Những doanh nghiệp nắm bắt được sẽ có lợi thế trong việc minh bạch hóa tài chính, tạo dựng niềm tin với nhà đầu tư và mở rộng cơ hội trên thị trường quốc tế.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
