Giám đốc điều hành và chủ tịch quản trị là hai chức danh quyền lực nhất trong một doanh nghiệp hiện đại. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa hai vị trí này và ai mới là người đưa ra quyết định cuối cùng trong tổ chức. Trong bối cảnh các mô hình quản trị ngày càng chuyên nghiệp hóa, việc phân định rõ vai trò giữa CEO (Chief Executive Officer) và Chủ tịch Hội đồng quản trị (Chairman of the Board) trở nên cấp thiết, không chỉ giúp tăng hiệu quả điều hành mà còn đảm bảo minh bạch và bền vững trong chiến lược doanh nghiệp.
1. Hiểu đúng về vai trò của Giám đốc điều hành (CEO)
Giám đốc điều hành là người đứng đầu bộ máy điều hành doanh nghiệp, giữ vai trò “tổng tư lệnh” trong việc triển khai các chiến lược, kế hoạch kinh doanh và vận hành hàng ngày của công ty. CEO thường là người đưa ra các quyết định mang tính thực thi, tổ chức nguồn lực, phân bổ ngân sách, và điều phối hoạt động các phòng ban nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra.
CEO chịu trách nhiệm trực tiếp trước Hội đồng quản trị và đôi khi là trước cổ đông – tùy vào cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp. Trách nhiệm chính của CEO bao gồm:
-
Xây dựng và thực thi kế hoạch kinh doanh.
-
Quản lý đội ngũ điều hành và nhân sự cấp cao.
-
Đại diện doanh nghiệp trước truyền thông, đối tác và cơ quan quản lý.
-
Báo cáo hiệu quả hoạt động với Hội đồng quản trị.
Tuy quyền lực của giám đốc điều hành rất lớn, nhưng CEO không phải là người có toàn quyền quyết định mọi thứ, đặc biệt với các vấn đề mang tính chiến lược dài hạn, huy động vốn hoặc thay đổi cấu trúc sở hữu.
2. Vai trò then chốt của Chủ tịch Hội đồng quản trị
Chủ tịch quản trị là người đứng đầu Hội đồng quản trị (HĐQT) – cơ quan đại diện cho các cổ đông, có quyền lực tối cao trong mô hình quản trị doanh nghiệp. Chủ tịch không trực tiếp điều hành hoạt động hàng ngày, nhưng lại là người có vai trò giám sát CEO, định hướng chiến lược dài hạn và đảm bảo rằng công ty đang vận hành phù hợp với mục tiêu của cổ đông.
Các nhiệm vụ chủ chốt của chủ tịch quản trị bao gồm:
-
Lãnh đạo các cuộc họp của HĐQT.
-
Thiết lập tầm nhìn, chiến lược phát triển dài hạn.
-
Phê duyệt các kế hoạch đầu tư, M&A, cấu trúc tài chính.
-
Bổ nhiệm, sa thải và giám sát CEO.
-
Làm cầu nối giữa cổ đông và ban điều hành.
Nhiều người thường nhầm tưởng rằng Chủ tịch HĐQT chỉ mang tính biểu tượng, nhưng trên thực tế, đây chính là vị trí có tiếng nói tối thượng về quyết định cuối cùng trong những vấn đề chiến lược sống còn của doanh nghiệp.
3. CEO và Chủ tịch quản trị – Sự phân quyền hay đối đầu quyền lực?
Trong các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là công ty cổ phần niêm yết, việc phân tách quyền lực giữa giám đốc điều hành và chủ tịch quản trị là điều bắt buộc nhằm hạn chế xung đột lợi ích và nâng cao tính minh bạch. Sự phân quyền này giúp doanh nghiệp có được hệ thống kiểm soát lẫn nhau giữa người điều hành và người giám sát.
Tuy nhiên, trong một số mô hình (đặc biệt là doanh nghiệp gia đình hoặc công ty khởi nghiệp), CEO và Chủ tịch HĐQT có thể là cùng một người. Việc này mang lại sự linh hoạt và ra quyết định nhanh chóng, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro khi quyền lực quá tập trung, thiếu cơ chế kiểm tra – giám sát độc lập.
Sự khác biệt giữa hai vai trò này có thể được tóm lược như sau:
| Tiêu chí | CEO (Giám đốc điều hành) | Chủ tịch HĐQT |
|---|---|---|
| Phạm vi ảnh hưởng | Điều hành hàng ngày | Chiến lược dài hạn, định hướng tổng thể |
| Trách nhiệm | Báo cáo với HĐQT | Đại diện cho cổ đông giám sát CEO |
| Quyền bổ nhiệm, sa thải | Không có | Có quyền bổ nhiệm/sa thải CEO |
| Ra quyết định cuối cùng | Về mặt điều hành | Về mặt chiến lược |
Như vậy, việc ra quyết định cuối cùng phụ thuộc vào bản chất của vấn đề: tác nghiệp thì CEO quyết, còn chiến lược – chủ tịch mới là người nắm vai trò then chốt.
4. Ai mới thực sự là người đưa ra quyết định cuối cùng?
Không có một câu trả lời chung cho mọi doanh nghiệp về ai là người đưa ra quyết định cuối cùng. Điều này phụ thuộc vào cấu trúc quản trị, điều lệ công ty, và bản chất của vấn đề cần quyết định.
-
Nếu là vấn đề về vận hành, nguồn lực, quản trị nhân sự cấp trung, thì giám đốc điều hành có toàn quyền.
-
Nếu là các vấn đề liên quan đến chiến lược dài hạn, tái cấu trúc, gọi vốn, sáp nhập – thì chủ tịch quản trị, cùng với Hội đồng quản trị, sẽ là người quyết định.
Trong nhiều trường hợp, hai bên cần phối hợp chặt chẽ để đảm bảo sự đồng thuận và hiệu quả. CEO có thể đề xuất phương án, nhưng Chủ tịch mới là người phê duyệt. Ngược lại, Chủ tịch định hướng chiến lược, nhưng CEO mới là người hiện thực hóa.
Sự phối hợp ăn ý giữa hai vai trò này là yếu tố then chốt để doanh nghiệp phát triển bền vững, linh hoạt và có khả năng thích ứng với thị trường.
5. Mối quan hệ CEO – Chủ tịch: Đồng hành hay đối trọng?
Một doanh nghiệp hiện đại cần sự cân bằng giữa điều hành linh hoạt và chiến lược ổn định. Do đó, mối quan hệ giữa giám đốc điều hành và chủ tịch quản trị nên là sự đồng hành chiến lược, thay vì đối trọng quyền lực.
Mối quan hệ này lý tưởng khi:
-
Hai bên có sự tin tưởng và trao đổi minh bạch.
-
CEO lắng nghe định hướng từ Chủ tịch, đồng thời trình bày quan điểm chuyên môn thuyết phục.
-
Chủ tịch không can thiệp vào việc điều hành chi tiết, tránh “vượt mặt” CEO.
-
Cả hai thống nhất được quan điểm về phát triển dài hạn, chiến lược tài chính, quản trị rủi ro.
Trong thực tiễn, không ít doanh nghiệp đã thất bại hoặc trì trệ vì xung đột giữa CEO và Chủ tịch. Do đó, việc lựa chọn nhân sự phù hợp, thiết kế cơ cấu rõ ràng và xây dựng văn hóa quản trị đồng thuận là điều kiện tiên quyết để đảm bảo “bộ đôi quyền lực” hoạt động hiệu quả.
Kết luận: CEO hay Chủ tịch – ai mới là người chèo lái con tàu doanh nghiệp?
Câu trả lời là cả hai, nhưng theo những vai trò khác nhau. Giám đốc điều hành là người trực tiếp điều khiển bánh lái trong hành trình kinh doanh mỗi ngày, còn chủ tịch quản trị chính là người định hướng hải trình và kiểm tra xem con tàu có đang đi đúng hướng hay không.
Ai là người đưa ra quyết định cuối cùng? Câu hỏi này không chỉ phản ánh quyền lực, mà còn thể hiện mức độ trưởng thành trong mô hình quản trị doanh nghiệp. Một doanh nghiệp hiện đại và chuyên nghiệp cần sự phân định rõ ràng, minh bạch và cộng hưởng giữa hai vai trò này, để vừa có tầm nhìn chiến lược, vừa đảm bảo thực thi hiệu quả.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
