Sẽ có những thời điểm mà người đứng đầu buộc phải đưa ra những quyết định đầy thử thách, trong đó cắt giảm nhân sự là một trong những lựa chọn khó khăn nhất. Với vai trò là người lèo lái con thuyền doanh nghiệp, giám đốc điều hành không chỉ gánh trên vai trách nhiệm tài chính, mà còn phải đối diện với bài toán con người – nơi mà mỗi quyết định đều tác động đến cuộc sống, tinh thần và tương lai của nhiều nhân viên.
Vậy khi nào là thời điểm buộc phải đưa ra quyết định này? Và làm sao để xử lý việc cắt giảm nhân sự một cách hiệu quả, nhân văn và có chiến lược? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhìn nhận vấn đề này từ nhiều góc độ, dựa trên bối cảnh thực tiễn và vai trò lãnh đạo của giám đốc điều hành.
1. Cắt giảm nhân sự – Một quyết định không dễ dàng của giám đốc điều hành
Cắt giảm nhân sự luôn là một trong những quyết định khó khăn và nhạy cảm nhất đối với bất kỳ giám đốc điều hành nào. Không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của người lao động, việc này còn tác động đến tinh thần làm việc, hình ảnh doanh nghiệp và cả chiến lược dài hạn của công ty.
Tuy nhiên, trong một số hoàn cảnh, việc cắt giảm nhân sự là điều không thể tránh khỏi. Bài viết này sẽ phân tích những thời điểm mà một giám đốc điều hành buộc phải đưa ra quyết định khó khăn này, cùng với các dấu hiệu nhận biết và cách thực hiện sao cho hiệu quả và nhân văn nhất.
2. Khi doanh thu sụt giảm nghiêm trọng và kéo dài
Một trong những lý do phổ biến nhất khiến các doanh nghiệp phải cắt giảm nhân sự là do doanh thu liên tục sụt giảm. Khi dòng tiền không đủ để duy trì hoạt động và chi trả lương, giám đốc điều hành phải xem xét lại cơ cấu tổ chức.
Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế hoặc biến động thị trường mạnh, việc tinh gọn bộ máy có thể là phương án tạm thời để giúp công ty vượt qua giai đoạn khó khăn. Tuy nhiên, quyết định này cần dựa trên dữ liệu tài chính rõ ràng và phân tích chi tiết các bộ phận để đảm bảo tính công bằng và hợp lý.
3. Khi mô hình kinh doanh thay đổi hoặc chuyển hướng chiến lược
Doanh nghiệp không thể mãi duy trì một mô hình kinh doanh cố định. Khi thị trường thay đổi, công nghệ phát triển hoặc đối thủ cạnh tranh gia tăng sức ép, việc điều chỉnh mô hình hoạt động là điều cần thiết.
Khi thay đổi chiến lược, có thể một số vị trí công việc không còn phù hợp hoặc bị thay thế bởi công nghệ. Giám đốc điều hành phải đánh giá lại nguồn lực hiện tại, xem xét mức độ phù hợp của nhân sự và đưa ra quyết định cắt giảm nhân sự ở những vị trí không còn cần thiết, đồng thời tái bố trí nhân sự nếu có thể.
4. Khi hiệu suất làm việc giảm sút kéo dài
Hiệu suất làm việc là yếu tố then chốt quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Trong trường hợp một bộ phận hoặc cá nhân liên tục không đạt chỉ tiêu, không có sự cải thiện dù đã được hỗ trợ và đào tạo lại, giám đốc điều hành cần đưa ra đánh giá khách quan.
Việc cắt giảm nhân sự lúc này không chỉ là nhằm tiết kiệm chi phí mà còn để bảo vệ hiệu quả hoạt động chung của công ty. Tuy nhiên, quá trình đánh giá hiệu suất cần minh bạch, công bằng và có bằng chứng cụ thể để tránh gây hiểu lầm và tạo dư luận tiêu cực.
5. Khi doanh nghiệp sáp nhập hoặc tái cấu trúc
Các thương vụ sáp nhập hoặc tái cấu trúc doanh nghiệp thường kéo theo việc dư thừa nhân sự ở nhiều vị trí tương đồng. Trong quá trình hợp nhất hệ thống, giám đốc điều hành cần rà soát toàn bộ cơ cấu tổ chức để loại bỏ những điểm chồng chéo và tối ưu hóa hoạt động.
Cắt giảm nhân sự trong bối cảnh này không chỉ nhằm tiết kiệm chi phí mà còn hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng tính linh hoạt và thích nghi nhanh với mô hình mới.
6. Khi công nghệ thay thế vai trò của con người
Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI), đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức vận hành doanh nghiệp. Nhiều công việc từng đòi hỏi nhân sự giờ đây có thể được thực hiện chính xác và nhanh chóng hơn nhờ phần mềm hoặc máy móc.
Giám đốc điều hành cần nhìn nhận thực tế và đưa ra quyết định tái cấu trúc nguồn lực, trong đó có thể bao gồm cắt giảm nhân sự ở những vị trí không còn phù hợp, đồng thời tạo cơ hội đào tạo lại cho những người lao động tiềm năng để chuyển sang vị trí mới.
7. Khi doanh nghiệp mất đi hợp đồng lớn hoặc khách hàng chiến lược
Một số ngành nghề hoạt động chủ yếu dựa vào một số ít khách hàng lớn. Khi các hợp đồng này bị chấm dứt hoặc không được gia hạn, doanh nghiệp có thể mất đi một phần lớn doanh thu.
Trong trường hợp đó, giám đốc điều hành cần nhanh chóng đánh giá lại nhu cầu về nguồn lực và có thể buộc phải cắt giảm nhân sự để cân bằng ngân sách và giữ cho doanh nghiệp tồn tại.
8. Khi xảy ra khủng hoảng nội bộ hoặc sự kiện bất khả kháng
Khủng hoảng nội bộ như bê bối tài chính, kiện tụng hoặc sự cố truyền thông có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh. Tương tự, các sự kiện bất khả kháng như dịch bệnh, chiến tranh, thiên tai cũng có thể buộc doanh nghiệp phải co hẹp quy mô.
Trong hoàn cảnh này, giám đốc điều hành phải đưa ra những quyết định khẩn cấp, đôi khi bao gồm cả việc cắt giảm nhân sự để giảm thiểu tổn thất và bảo toàn hoạt động tối thiểu của doanh nghiệp.
9. Khi cần cải tổ văn hóa doanh nghiệp hoặc loại bỏ “điểm nghẽn”
Không phải lúc nào việc cắt giảm nhân sự cũng xuất phát từ lý do tài chính. Đôi khi, trong quá trình xây dựng lại văn hóa doanh nghiệp, giám đốc điều hành phát hiện ra những cá nhân hoặc nhóm người gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường làm việc.
Việc loại bỏ các “điểm nghẽn” này có thể giúp cải thiện tinh thần đội ngũ, nâng cao năng suất và thiết lập lại các giá trị cốt lõi. Tuy nhiên, cần thực hiện một cách khéo léo và có cơ sở rõ ràng để tránh ảnh hưởng đến sự gắn kết của tập thể.
10. Làm sao để thực hiện cắt giảm nhân sự một cách nhân văn và hiệu quả?
Dù vì bất kỳ lý do gì, việc cắt giảm nhân sự cũng cần được thực hiện một cách nhân văn, tôn trọng và có kế hoạch. Một giám đốc điều hành giỏi sẽ:
-
Thông báo minh bạch và kịp thời lý do cắt giảm.
-
Hỗ trợ nhân viên bị ảnh hưởng bằng các gói trợ cấp, tư vấn nghề nghiệp, hoặc giới thiệu việc làm mới.
-
Giữ tinh thần cho những người ở lại bằng cách truyền đạt rõ ràng chiến lược, đảm bảo rằng công ty đang đi đúng hướng.
-
Hạn chế sa thải hàng loạt bằng cách ưu tiên các giải pháp khác như giảm giờ làm, chuyển công tác, hoặc tạm nghỉ luân phiên.
Kết luận
Việc cắt giảm nhân sự là một quyết định không ai mong muốn, nhưng đôi khi lại là điều cần thiết để đảm bảo sự sống còn và phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Một giám đốc điều hành thành công không chỉ ở khả năng tăng trưởng mà còn ở cách họ xử lý những thời điểm khó khăn một cách nhân văn, thấu cảm và hiệu quả.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
