Giám đốc tài chính (CFO) đóng vai trò chiến lược không chỉ ở việc quản lý dòng tiền, kiểm soát ngân sách mà còn là người trung gian quan trọng giữa cổ đông và ban lãnh đạo. Tuy nhiên, khi các lợi ích không còn đồng nhất, CFO lại phải đối mặt với một thách thức lớn: cân bằng lợi ích và quản lý kỳ vọng từ nhiều phía. Bài viết này phân tích sâu vai trò của Giám đốc tài chính trong việc giữ vững sự ổn định nội bộ và hài hòa các lợi ích khác nhau trong doanh nghiệp hiện đại.
1. Vai trò then chốt của Giám đốc tài chính (CFO)
Giám đốc tài chính là người chịu trách nhiệm giám sát toàn bộ hoạt động tài chính của doanh nghiệp, bao gồm:
-
Lập kế hoạch tài chính và chiến lược tài chính dài hạn.
-
Kiểm soát dòng tiền, quản lý rủi ro và đảm bảo tính minh bạch tài chính.
-
Đánh giá hiệu quả đầu tư, tối ưu hóa chi phí và gia tăng giá trị cho cổ đông.
-
Báo cáo tài chính định kỳ và giải trình số liệu cho cổ đông và ban lãnh đạo.
Không giống như các vị trí điều hành khác, CFO thường xuyên đứng giữa “hai lằn ranh”: một bên là áp lực từ cổ đông đòi hỏi lợi nhuận và tăng trưởng nhanh chóng, một bên là nhu cầu chiến lược dài hạn và ổn định từ ban lãnh đạo. Việc quản lý kỳ vọng của hai nhóm này chính là thử thách lớn nhất.
2. Cân bằng lợi ích – Bài toán không có đáp án tuyệt đối
Khái niệm cân bằng lợi ích trong bối cảnh tài chính doanh nghiệp không chỉ là sự phân chia tài nguyên công bằng, mà còn là nghệ thuật “dung hòa” những mong muốn đôi khi mâu thuẫn nhau.
Ví dụ điển hình:
-
Cổ đông thường muốn tối đa hóa lợi nhuận ngắn hạn, cổ tức cao, giá cổ phiếu tăng liên tục.
-
Ban lãnh đạo, đặc biệt là CEO, có xu hướng chú trọng chiến lược dài hạn, đầu tư vào đổi mới, công nghệ, phát triển con người — những thứ tốn chi phí nhưng không có lợi nhuận ngay lập tức.
CFO phải lựa chọn: nếu nghiêng về một bên, có nguy cơ làm mất lòng bên còn lại. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự tín nhiệm mà còn có thể dẫn đến mất ổn định nội bộ.
3. Áp lực tài chính từ cổ đông: Lợi nhuận hay niềm tin?
Cổ đông là người sở hữu doanh nghiệp. Họ có quyền đòi hỏi lợi nhuận cao từ phần vốn đã đầu tư. Với họ, lợi nhuận là thước đo chính xác nhất cho hiệu quả quản trị và tiềm năng của ban điều hành.
Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp:
-
Cổ đông không nắm rõ kế hoạch dài hạn nên dễ hoang mang khi doanh nghiệp chi mạnh tay vào đầu tư.
-
Họ phản ứng mạnh trước những thay đổi bất ngờ trong báo cáo tài chính.
-
Tình trạng “bán tháo cổ phiếu” có thể xảy ra nếu kỳ vọng không được đáp ứng, kéo theo hậu quả về giá trị thị trường.
CFO phải là người “làm truyền thông tài chính” hiệu quả, cung cấp thông tin minh bạch và dự báo chính xác để giúp cổ đông yên tâm với các quyết sách của doanh nghiệp. Quản lý kỳ vọng trở thành nhiệm vụ trọng yếu, không chỉ là trách nhiệm báo cáo.
4. Ban lãnh đạo và chiến lược dài hạn – Khi chi tiêu là sự đầu tư
Trái với cổ đông, ban lãnh đạo – đặc biệt là CEO và COO – thường hướng đến sự phát triển bền vững, đa dạng hóa mô hình kinh doanh và mở rộng thị trường. Những kế hoạch này đòi hỏi sự đầu tư lớn trong khi lợi nhuận có thể âm trong ngắn hạn.
CFO đôi khi bị “kẹp giữa”:
-
Bị yêu cầu phê duyệt các ngân sách lớn cho R&D, marketing, hạ tầng IT…
-
Trong khi vẫn phải đảm bảo báo cáo tài chính không gây hoang mang cho cổ đông.
-
Và quan trọng nhất, giữ cho dòng tiền đủ để doanh nghiệp vận hành ổn định.
Nhiều CFO chia sẻ rằng áp lực từ nội bộ còn căng thẳng hơn từ thị trường. Vì nếu phản bác lại ban lãnh đạo, họ bị xem là thiếu tinh thần chiến lược. Nếu đồng ý chi tiêu quá tay, họ bị cổ đông nghi ngờ về năng lực kiểm soát tài chính. Một sự cân bằng lợi ích cực kỳ mỏng manh.
5. Quản lý kỳ vọng: Chiến lược mềm trong tài chính cứng
Để tồn tại và phát triển trong vai trò CFO, kỹ năng “mềm” trở nên quan trọng không kém năng lực phân tích tài chính. Việc quản lý kỳ vọng từ các bên liên quan chính là “vũ khí thầm lặng” giúp họ giữ vững vị trí.
Một số kỹ năng và chiến lược cần thiết bao gồm:
-
Giao tiếp rõ ràng, minh bạch: Không “tô hồng” số liệu nhưng cũng không để thông tin trở thành rào cản.
-
Kể chuyện bằng số liệu: Diễn giải con số một cách dễ hiểu để cả cổ đông lẫn ban lãnh đạo đều “nắm bắt” được hướng đi.
-
Thiết lập kỳ vọng thực tế: Không cam kết vượt quá khả năng, dù để làm hài lòng bất kỳ bên nào.
-
Xây dựng lòng tin thông qua kết quả nhất quán: Một CFO đáng tin là người có thể dự báo chính xác và thực hiện đúng những gì đã cam kết.
6. Khi niềm tin là “tài sản vô hình” lớn nhất của CFO
Cân bằng lợi ích giữa các bên không chỉ đòi hỏi bản lĩnh, mà còn cần một quá trình dài xây dựng niềm tin. Đối với một Giám đốc tài chính, uy tín cá nhân có thể là yếu tố quyết định họ có thể đàm phán thành công hay không.
Cổ đông sẽ không phản ứng dữ dội nếu họ tin rằng CFO đang điều hành theo đúng chiến lược lâu dài.
Ban lãnh đạo sẽ chấp nhận điều chỉnh ngân sách nếu họ hiểu rằng CFO không “phản đối”, mà đang kiểm soát rủi ro cho toàn doanh nghiệp.
Uy tín ấy đến từ:
-
Thành tích tài chính ổn định qua nhiều quý.
-
Những dự báo chính xác, không màu mè.
-
Sự nhất quán giữa lời nói và hành động.
7. Thách thức trong thời kỳ biến động: CFO phải thích nghi nhanh
Khác với giai đoạn ổn định, trong bối cảnh biến động kinh tế, lạm phát, biến đổi chuỗi cung ứng… vai trò của CFO càng trở nên quan trọng.
Trong lúc cổ đông lo lắng, ban lãnh đạo cần ra quyết định nhanh, thì CFO phải vừa là người “dập lửa”, vừa là người “giữ thăng bằng”.
Một số thách thức nổi bật hiện nay:
-
Biến động tỷ giá, lãi suất ảnh hưởng trực tiếp đến kế hoạch tài chính.
-
Các nhà đầu tư ngày càng yêu cầu doanh nghiệp minh bạch và bền vững hơn (ESG).
-
Chi phí vận hành tăng khiến việc phân bổ ngân sách trở nên căng thẳng.
CFO không còn là người “giữ tiền”, mà là người dẫn dắt chiến lược tài chính, cân nhắc mọi lợi ích và điều hướng tổ chức đi qua biến động.
Kết luận
Trong một doanh nghiệp hiện đại, Giám đốc tài chính không chỉ là người tính toán mà còn là người điều hòa, nhà chiến lược và nhà tâm lý học. Việc cân bằng lợi ích giữa cổ đông và ban lãnh đạo, cùng với kỹ năng quản lý kỳ vọng không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, mà còn định hình phong cách lãnh đạo chuyên nghiệp của CFO. Trong bối cảnh nhiều biến động như hiện nay, một CFO thành công không phải là người luôn chiều lòng tất cả, mà là người đưa ra quyết định đúng lúc – dựa trên sự thấu hiểu, minh bạch và vững vàng trước áp lực.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
