Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những quyền lợi quan trọng của người lao động, giúp họ đảm bảo cuộc sống trong các trường hợp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, và khi nghỉ hưu. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp và sự thay đổi thường xuyên về quy định, không phải ai cũng hiểu rõ cách tính BHXH. Điều này có thể dẫn đến những sai sót ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. Vì vậy, bài viết này sẽ hướng dẫn cách tính BHXH đúng và cách tránh những sai lầm thường gặp để đảm bảo quyền lợi của bạn.
1. Cách Tính Mức Đóng BHXH
a. BHXH Bắt Buộc
Từ ngày 01/07/2023, mức lương tối thiểu vùng đã được điều chỉnh, điều này cũng kéo theo sự thay đổi trong tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội. BHXH bắt buộc áp dụng cho mọi người lao động có hợp đồng lao động và làm việc tại các công ty, doanh nghiệp. Mức đóng BHXH bắt buộc được quy định như sau:
- Người lao động: 8% mức lương
- Người sử dụng lao động (Công ty): 17% mức lương
Tổng cộng tỷ lệ đóng là 25% trên mức lương tham gia BHXH của người lao động.
Cách tính:
Mức đóng BHXH = Lương tham gia BHXH × Tỷ lệ đóng
Ví dụ: Giả sử anh A là nhân viên của công ty, lương tháng của anh là 10 triệu đồng. Khi đó:
- Lương tham gia BHXH của anh A: 10.000.000 đồng/tháng
- Lương đóng của người lao động (8%): 10.000.000 × 8% = 800.000 đồng
- Lương đóng của công ty (17%): 10.000.000 × 17% = 1.700.000 đồng
Vậy, tổng cộng mức đóng BHXH hàng tháng cho anh A sẽ là 2.500.000 đồng (800.000 đồng + 1.700.000 đồng).
b. BHXH Tự Nguyện
BHXH tự nguyện dành cho những người lao động không có hợp đồng lao động chính thức hoặc là các đối tượng tự kinh doanh, làm việc tự do, và những người có thu nhập không ổn định. Trong trường hợp này, người tham gia BHXH tự nguyện có thể chọn mức đóng bảo hiểm xã hội tùy theo thu nhập, nhưng mức lương đóng không được thấp hơn chuẩn nghèo khu vực nông thôn.
- Tỷ lệ đóng của người lao động: 22% mức lương mà người lao động tự chọn
- Nhà nước hỗ trợ: Nhà nước hỗ trợ một phần tỷ lệ đóng, dao động từ 10-30% tùy theo nhóm đối tượng.
Ví dụ:
Chị B tham gia BHXH tự nguyện với mức thu nhập 3 triệu đồng mỗi tháng, vậy mức đóng BHXH của chị sẽ được tính như sau:
- Mức đóng của chị B: 3.000.000 × 22% = 660.000 đồng/tháng.
Như vậy, mức đóng BHXH của chị B mỗi tháng là 660.000 đồng, ngoài ra, chị B còn nhận được sự hỗ trợ từ nhà nước (tùy theo đối tượng và chính sách hỗ trợ của từng năm).
2. Cách Tính Lương Hưu & Trợ Cấp
a. Lương Hưu
Lương hưu là khoản tiền người lao động nhận được khi nghỉ hưu, được tính theo mức bình quân lương đóng BHXH trong suốt thời gian tham gia bảo hiểm. Tỷ lệ hưu trí là 75% của mức bình quân lương đóng BHXH.
- Lương hưu = Mức bình quân lương đóng BHXH × Tỷ lệ hưu trí
Để được nhận lương hưu tối đa (75%), người lao động cần tham gia BHXH đủ 20 năm đối với nam và 15 năm đối với nữ.
Ví dụ:
Anh C có bình quân lương trong suốt quá trình tham gia BHXH là 12 triệu đồng/tháng và anh đã đóng BHXH được 25 năm. Mức lương hưu của anh sẽ được tính như sau:
- Lương hưu = 12.000.000 × 75% = 9.000.000 đồng/tháng
Vậy, lương hưu hàng tháng của anh C là 9 triệu đồng.
b. Trợ Cấp Thôi Việc
Trợ cấp thôi việc là khoản tiền người lao động nhận khi nghỉ việc và có thời gian tham gia BHXH. Mức trợ cấp thôi việc sẽ phụ thuộc vào thời gian làm việc tại công ty:
- Trước năm 2014, mức trợ cấp là 1,5 tháng lương cho mỗi năm làm việc.
- Từ năm 2014 trở đi, mức trợ cấp là 2 tháng lương cho mỗi năm làm việc.
Ví dụ:
Chị D đã làm việc tại công ty 5 năm và mức lương cuối cùng của chị là 8 triệu đồng. Mức trợ cấp thôi việc của chị D sẽ được tính như sau:
- Mức trợ cấp thôi việc = 5 × 2 tháng lương = 10 tháng lương
- Trợ cấp thôi việc = 10 × 8.000.000 = 80.000.000 đồng
Vậy chị D sẽ nhận được 80 triệu đồng tiền trợ cấp thôi việc khi nghỉ việc.
3. Lỗi Thường Gặp & Cách Tránh
a. Sai sót từ phía doanh nghiệp
Một số sai sót có thể xảy ra khi doanh nghiệp không ghi nhận đúng mức lương tham gia BHXH của người lao động. Điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động trong việc tính lương hưu và các khoản trợ cấp khác. Do đó, người lao động cần yêu cầu công ty cung cấp đầy đủ thông tin về các khoản đóng bảo hiểm xã hội, đặc biệt là khi có thay đổi về mức lương.
Cách tránh:
- Người lao động cần yêu cầu kiểm tra lại các thông tin về mức lương tham gia BHXH, đặc biệt khi có thay đổi về lương hay vị trí công tác.
- Theo dõi và đối chiếu bảng lương hàng tháng và các khoản đóng bảo hiểm xã hội mà công ty đã nộp cho cơ quan BHXH.
b. Lãnh BHXH một lần thay vì lương hưu
Một lỗi phổ biến mà người lao động thường gặp phải là quyết định rút BHXH một lần thay vì chờ đến khi nghỉ hưu để nhận lương hưu. Việc nhận BHXH một lần có thể làm mất đi khoản lương hưu hàng tháng và quyền lợi lâu dài.
Cách tránh:
- Người lao động cần phải cân nhắc kỹ trước khi quyết định nhận bảo hiểm xã hội một lần. Đặc biệt đối với những người đã tham gia bảo hiểm xã hội được nhiều năm và có mức lương đóng bảo hiểm ổn định.
- Nếu có điều kiện, người lao động nên tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội cho đến khi đủ tuổi nghỉ hưu để nhận được lương hưu và các quyền lợi lâu dài.
c. Không đủ thời gian đóng bảo hiểm
Một vấn đề khác là nhiều người lao động không đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để hưởng lương hưu (tối thiểu 20 năm đối với nam và 15 năm đối với nữ). Việc này có thể khiến họ mất quyền lợi hưu trí sau này.
Cách tránh:
- Người lao động cần chú ý tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ trong suốt quá trình làm việc. Nếu không đủ điều kiện đóng đủ 20 năm, người lao động có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện để bù đắp thời gian thiếu hụt.
Kết Luận
Việc tính bảo hiểm xã hội đúng cách không chỉ giúp người lao động bảo vệ quyền lợi mà còn tránh được những sai sót gây ảnh hưởng đến chế độ hưu trí và các khoản trợ cấp khác trong tương lai. Để đảm bảo quyền lợi của mình, người lao động cần hiểu rõ các quy định về bảo hiểm xã hội và theo dõi mức đóng, cũng như các thông tin liên quan đến định kỳ. Khi thực hiện đúng các bước tính toán và tránh những sai sót thường gặp, bạn sẽ có một tương lai an toàn và ổn định về tài chính. Đây là điều mà giám đốc kinh doanh cần phải quan tâm.
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
