Mọi doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ, đều cần đến tài sản cố định để vận hành. Từ các máy móc sản xuất, tòa nhà văn phòng, thiết bị công nghệ cho đến quyền sử dụng đất, tất cả đều thuộc danh mục tài sản cố định. Tuy nhiên, cách phân loại tài sản cố định và ghi nhận các tài sản này không chỉ đơn giản là “mua xong thì đưa vào sổ sách”.
Theo các chuẩn mực kế toán khác nhau, đặc biệt là IFRS, việc ghi nhận và phân loại tài sản cố định đòi hỏi sự chính xác và phù hợp với các nguyên tắc kế toán quốc tế. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến báo cáo tài chính, chiến lược quản lý tài sản và thậm chí cả định giá doanh nghiệp.
Vậy IFRS phân loại tài sản cố định như thế nào? Nó có gì khác so với các chuẩn mực kế toán khác? Hãy cùng đi sâu vào vấn đề này để hiểu rõ hơn.
1. Tài sản cố định theo IFRS – Hiểu đúng ngay từ đầu
Theo IFRS, tài sản cố định không chỉ là những vật chất hữu hình như máy móc, thiết bị hay đất đai, mà còn bao gồm các tài sản vô hình và quyền sử dụng tài sản.
1.1. Điều kiện ghi nhận tài sản cố định theo IFRS
Một tài sản được coi là tài sản cố định nếu thỏa mãn ba tiêu chí:
- Doanh nghiệp kiểm soát được tài sản (quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng).
- Có khả năng mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai.
- Giá trị có thể đo lường được một cách đáng tin cậy.
Ví dụ: Một doanh nghiệp mua một hệ thống máy móc để sản xuất, hệ thống này sẽ được ghi nhận là tài sản cố định hữu hình vì nó đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trên.
Ngược lại, nếu doanh nghiệp thuê một nhà xưởng dài hạn, dù không sở hữu nhà xưởng, nhưng vẫn có quyền sử dụng và tạo ra lợi ích kinh tế, thì theo IFRS 16 – Thuê tài sản, quyền sử dụng này cũng được ghi nhận là một tài sản cố định.
2. Cách phân loại tài sản cố định theo IFRS
IFRS chia tài sản cố định thành các nhóm chính như sau:
2.1. Tài sản cố định hữu hình (IAS 16 – Property, Plant and Equipment)
Đây là loại tài sản cố định phổ biến nhất, bao gồm:
- Máy móc, thiết bị sản xuất.
- Nhà xưởng, văn phòng, công trình xây dựng.
- Phương tiện vận tải, máy bay, tàu thuyền.
- Đất đai, tài nguyên thiên nhiên phục vụ hoạt động kinh doanh.
Tài sản cố định hữu hình được khấu hao theo thời gian, trừ đất đai (vì đất thường có giá trị vô thời hạn).
2.2. Tài sản cố định vô hình (IAS 38 – Intangible Assets)
Không phải mọi tài sản đều có hình dạng vật lý. IFRS quy định tài sản cố định vô hình gồm:
- Quyền sở hữu trí tuệ (bằng sáng chế, nhãn hiệu, bản quyền).
- Phần mềm, công nghệ độc quyền.
- Goodwill (lợi thế thương mại khi mua lại doanh nghiệp khác).
Khác với tài sản hữu hình, nhiều tài sản vô hình không thể khấu hao mà phải được định giá lại định kỳ theo mô hình giá trị hợp lý.
2.3. Quyền sử dụng tài sản (IFRS 16 – Lease Accounting)
Trước đây, nếu doanh nghiệp thuê tài sản, chi phí thuê thường được ghi nhận trực tiếp vào chi phí hoạt động. Tuy nhiên, theo IFRS 16, các khoản thuê tài sản dài hạn phải được ghi nhận như một tài sản cố định, với quyền sử dụng và nghĩa vụ thanh toán được thể hiện rõ trên bảng cân đối kế toán.
Ví dụ: Một công ty thuê một tòa nhà văn phòng trong 10 năm với hợp đồng thuê không hủy ngang. Dù không sở hữu, nhưng theo IFRS 16, công ty vẫn phải ghi nhận quyền sử dụng tòa nhà như một tài sản cố định trên báo cáo tài chính.
3. IFRS khác gì so với các chuẩn mực kế toán truyền thống?
Nhiều doanh nghiệp từng quen với các chuẩn mực kế toán quốc gia như VAS (Chuẩn mực Kế toán Việt Nam) hoặc US GAAP (Chuẩn mực kế toán Mỹ). Vậy IFRS có gì khác biệt?
| Tiêu chí | IFRS | VAS |
| Phương pháp định giá tài sản | Được phép dùng giá trị hợp lý hoặc giá gốc | Chủ yếu sử dụng giá gốc |
| Ghi nhận tài sản thuê | Ghi nhận như một tài sản cố định nếu thuê dài hạn (IFRS 16) | Chỉ ghi nhận là chi phí thuê |
| Tài sản vô hình | Có thể định giá lại theo giá trị thị trường | Chủ yếu ghi nhận theo giá gốc |
| Tài sản sinh học (IAS 41) | Quy định chi tiết về tài sản nông nghiệp như rừng trồng, vật nuôi | Không có quy định rõ ràng |
Những khác biệt này có thể làm thay đổi bảng cân đối kế toán, ảnh hưởng đến tỷ lệ tài chính và thậm chí cả khả năng vay vốn của doanh nghiệp.
4. Tại sao doanh nghiệp nên quan tâm đến cách phân loại tài sản cố định theo IFRS?
Việc áp dụng IFRS mang lại nhiều lợi ích quan trọng:
- Tăng tính minh bạch tài chính: Các báo cáo tài chính theo IFRS giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn quốc tế.
- Định giá tài sản chính xác hơn: Đặc biệt với mô hình giá trị hợp lý, tài sản cố định có thể được ghi nhận theo giá trị thị trường thay vì giá gốc.
- Hỗ trợ chiến lược đầu tư: Việc phân loại rõ ràng tài sản giúp doanh nghiệp có chiến lược đầu tư và quản lý tài sản hiệu quả hơn.
- Tuân thủ các quy định quốc tế: IFRS hiện đang là chuẩn mực kế toán toàn cầu, được áp dụng tại hơn 140 quốc gia.
Lời kết: Hiểu IFRS để quản lý tài sản hiệu quả hơn
Việc phân loại tài sản cố định theo IFRS không chỉ là vấn đề kế toán, mà còn là một chiến lược tài chính quan trọng. Nó giúp doanh nghiệp tối ưu hóa tài sản, nâng cao khả năng huy động vốn và gia tăng giá trị trong dài hạn.
Doanh nghiệp của bạn đã sẵn sàng chuyển đổi sang IFRS chưa? Nếu chưa, đây chính là thời điểm thích hợp để bắt đầu!
VITALITY CONSULTING PRACTICES GROUP
🏨 Địa chỉ: Tòa nhà Thiên Phước lầu 6, 244 Cống Quỳnh, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, TP.HCM.
☎️ Hotline: 0907 190 426 – 0904 311 606
📮 Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100091570474264
